Jako przedsiębiorca u progu swojej działalności, stajesz przed wieloma dylematami. Niektóre wątpliwości warto rozstrzygnąć zanim jeszcze zaczniesz działać w biznesie. Które? O tym jest ten artykuł.
Odpowiedzi, które warto znać
Początki bywają trudne. Jako początkujący przedsiębiorca planujesz i przemyślasz dziesiątki kwestii. Przesądzenie, jakie masz mocne strony i czym chcesz się zajmować, to dobry początek. Ale tylko początek 😉 Przede wszystkim warto dobrze przemyśleć wybór odpowiedniej formy dla firmy. Różne opcje omawiam w dalszej części artykułu, a bardziej szczegółowo – w artykułach na temat konkretnych form działalności.
Warto zadać sobie następujące pytania:
- Czy dane towary lub usługi mogą przynieść duże zyski w krótkim czasie?
- Czy dany biznes to indywidualna inicjatywa, czy pomysł kilku osób? Jak dzielą się ich role?
- Czy (przynajmniej na początku) można ten biznes poprowadzić samemu, czy są do tego potrzebni współpracownicy?
- Czy przedsięwzięcie wymaga dużych inwestycji?
- Czy dana działalność jest ryzykowna, szczególnie pod względem finansowym?
- Czy przyjmie ona formę lokalną (w mieście, w kraju) czy globalną (za granicą)?
Zagadnienia te to podstawy, które przemyśleć powinien każdy przyszły przedsiębiorca. Warto, by patrzeć przy tym w dalekiej perspektywie. Wraz z rozwojem firmy odpowiedzi na stawiane pytania mogą się zmieniać i to niekiedy nawet o 180 stopni. Choćby dlatego, że z czasem pojawia się pomysł otwarcia nowego oddziału, potrzeba pozyskania dofinansowania czy zatrudnienia większej grupy specjalistów. Jednak forma dobrze dobrana na początku oszczędzi Tobie czasu, formalności (i wydatków!) w późniejszym stadium rozwoju biznesu.
Przyszły przedsiębiorca a forma działalności
Jeśli potrafisz choćby częściowo odpowiedzieć na powyższe pytania, łatwiej Ci będzie dobrać odpowiednią formę działalności. Co znaczy „odpowiednia”? Kilka cennych informacji znajdziesz poniżej.
Działalność nierejestrowa
Działalność nierejestrowa to najmłodsza forma prowadzenia działalności. Funkcjonuje w Polsce od kwietnia 2018 roku. Jest to forma aktywności wykonywanej przez osobę fizyczną, której przychód należny z tego tytułu nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej. Co istotne, osoby korzystające z działalności nierejestrowanej nie podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Muszą jednak odprowadzać podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT), ale nie robi tego miesięcznie czy kwartalnie. Wystarczy rozliczenie i zeznanie roczne PIT-36. Działalność nierejestrowa sprawdzi się w przypadku czynności wykonywanych samodzielnie, które nie przynoszą dużego dochodu.
Jednoosobowa działalność gospodarcza
Podlega wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Wiąże się to m.in. z nadaniem numeru NIP oraz REGON, a także obowiązkiem ubezpieczenia w ZUS w zakresie społecznym i zdrowotnym. Możliwe jest nieobowiązkowe ubezpieczenie chorobowe, dzięki któremu przy ewentualnej chorobie uzyskasz prawo do świadczenia chorobowego. W przypadku pierwszej firmy przez 24 miesiące można korzystać z preferencyjnych składek ZUS – średnio 2,5 raza mniejszych niż docelowe. Jednoosobowa działalność gospodarcza to najprostsza rejestrowana forma prowadzenia działalności. To korzystne rozwiązanie dla osób, które mogą zrobić wiele w pojedynkę, chcą być ubezpieczone i mogą uzyskać stabilny dochód, wyższy niż przy działalności nierejestrowej. Tego typu rozwiązanie daje też oszczędności – np. przez możliwość prowadzenia uproszczonej księgowości.
Spółka cywilna
Spółka cywilna to najprostsza forma działalności prowadzonej ze wspólnikiem. Co istotne, z punktu widzenia prawa spółka cywilna to umowa między wspólnikami, a nie samodzielna firma. Nie podlega ona wpisowi w CEIDG. Z tego względu każdy ze wspólników musi oddzielnie zarejestrować w CEIDG własną, jednoosobową działalność gospodarczą. To wspólnicy, a nie spółka cywilna, uznawani są przedsiębiorców i to oni odpowiadają za jej zobowiązania. Ta spółka jest dobrym rozwiązaniem dla małych rozmiarów działalności, w których występuje np. dwóch wspólników, chcących posiadać ubezpieczenie, ale zależy im na ograniczeniu kosztów. Oszczędność pojawia się choćby przy obsłudze księgowej, która w tym przypadku przyjmuje formę uproszczoną, ale też na braku podwójnego opodatkowania dochodów.
Spółki osobowe
Spółki osobowe, czyli: spółka jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna, podlegają wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego. W przeciwieństwie do spółki cywilnej, spółki osobowe posiadają własną zdolność prawną. Dzięki temu mogą we własnym imieniu zawierać umowy, nabywać prawa i zaciągać zobowiązania. Za te zobowiązania odpowiadają jednak również wspólnicy. Zakres odpowiedzialności zależy jest od rodzaju spółki osobowej.
Spółka jawna posiada majątek pochodzący z wkładów wspólników i nabytego później mienia. Za jej zobowiązania wspólnicy odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem.
Spółka partnerska często wykorzystywana jest do wykonywania wolnych zawodów – np. adwokata, radcy prawnego, lekarza. Za zobowiązania zaciągnięte w tym rozumieniu przez danego partnera i osoby będące pod jego kierownictwem, inny partnerzy nie odpowiadają.
Spółka komandytowa to świetne rozwiązanie w sytuacji, gdy jedna osoba ma pomysł na biznes (komplementariusz), a druga posiada kapitał (komandytariusz). Pierwszy z nich za zobowiązania spółki odpowiada całym swoim majątkiem, a drugi w sposób ograniczony. Odpowiada on do wysokości sumy komandytowej, jeśli jednak wniesie wkład o co najmniej takiej samej wysokości, jest wolny od odpowiedzialności. Jednocześnie komandytariusz to wspólnik pasywny, który formalnie nie reprezentuje spółki.
Spółka komandytowo-akcyjna stanowi połączenie spółki komandytowej z elementami spółki akcyjnej – stałym kapitałem akcyjnym i papierami wartościowymi, które mogą być sprzedawane w obrocie rynkowym. Jeden wspólnik (komplementariusz) odpowiada za zobowiązania spółki całym majątkiem, a drugi (akcjonariusz) nie ponosi odpowiedzialności.
Spółki kapitałowe
Spółki kapitałowe też podlegają rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym. W naszym systemie prawnym są dwa rodzaje spółek kapitałowych – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółka akcyjna, której akcje mogą być notowane na giełdzie.
Mają nie tylko własną zdolność prawną, która pozwala im nabywać prawa i zaciągać zobowiązania. Mają również własną osobowość prawną. Czyli to przede wszystkim one same odpowiadają za swoje zobowiązania – majątkiem utworzonym z wkładów wspólników (ryzyko danego wspólnika ogranicza się do możliwości utraty wniesionego wkładu). W spółce z o.o. wspólnicy mogą być dodatkowo odpowiedzialni w ograniczonym zakresie w drugiej kolejności, kiedy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.
Bez wątpienia spółki kapitałowe wiążą się z wyższymi kosztami prowadzenia działalności. Wynikają one m.in. z konieczności prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych i z obowiązku składania do KRS corocznego sprawozdania finansowego. Z drugiej strony ograniczona odpowiedzialność wynikająca z odrębnej osobowości prawnej tych spółek daje wspólnikom większe bezpieczeństwo wynikające z możliwości oddzielenia finansów osobistych od prowadzonej działalności.
Podsumowując, warto na potrzeby swojego przyszłego biznesu porównać dostępne formy prowadzenia działalności. Każda z nich ma swoje plusy i minusy. Formy, które na początku wydają się najtańsze i najprostsze w prowadzeniu, z czasem mogą okazać się niewystarczające. Dlatego dobrze jest na początku poświęcić chwilę dla wybrania optymalnego modelu swojego przedsięwzięcia biznesowego. Więcej informacji na temat poszczególnych form prowadzenia biznesu, znajdziesz w Strefie Wiedzy.
Aktualności i darmowe materiały dostępne są dla subskrybentów w ramach newslettera. Każda zapisana osoba na dzień dobry otrzymuje e-book z podpowiedziami, do czego przydatne są poszczególne formy prowadzenia działalności i ankietę, na podstawie której uzyska indywidualne wskazówki.
Podstawy prawne
- Ustawa z 6.03.2018 Prawo przedsiębiorców
- Ustawa z 23.04.1964 Kodeks cywilny
- Ustawa z 15.09.2000 Kodeks spółek handlowych
Źródło zdjęcia: https://pixabay.com