Czym jest ograniczona odpowiedzialność w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i kiedy nie działa? O czym warto wiedziec wcześniej, aby nie dac sie nieprzyjemnie zaskoczyć?
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest osobnym podmiotem prawa i zobowiązania (długi) zaciąga we własnym imieniu. Ograniczona odpowiedzialność (tak wspólników, jak i zarządu) nie oznacza braku odpowiedzialności w ogóle.
Szczególnie członkowie zarządu powinni czuwać nad stanem majątkowym spółki i bieżącą spłatą zobowiązań. W przeciwnym razie mogą osobiście (tj. całym swoim prywatnym majątkiem) odpowiadać za zobowiązania, które zaciągnęła spółka.
A co w przypadku małych spółek, w których członkowie zarządu są równocześnie wspólnikami? Status wspólnika nie chroni w takiej sytuacji członków zarządu.
Kiedy wierzyciele mogą dochodzić należności od członków zarządu?
Warunkiem koniecznym wystąpienia przez wierzyciela z powództwem przeciwko członkom zarządu jest uzyskanie wcześniej wyroku sądowego przeciwko spółce zasądzającego dochodzoną wierzytelność.
Później co do zasady wierzyciele powinni uzyskać klauzulę wykonalności przeciw spółce i wykazać, że w postępowaniu egzekucyjnym okazało się, że majątek spółki nie wystarczy, by spłacić ich zobowiązania. Ale to już nie stanowi warunku koniecznego.
Chodzi raczej o wykazanie, że nie jest możliwe faktyczne wyegzekwowanie wierzytelności z majątku spółki. Może to być oczywiste nie tylko w związku z egzekucją, ale np. gdy spółka dysponuje tylko jednym istotnym składnikiem majątku, którego wartość nie przekracza długu. Zatem bezskuteczność egzekucji wobec spółki nie musi być stwierdzonaformalnym orzeczeniem w postępowaniu egzekucyjnym. Uznaje się także, że gdy inny wierzyciel prowadził egzekucję i sprawa została oddalona ze względu na brak majątku, pozostali wierzyciele mogą się na ten fakt powołać, dochodząc praw od członków zarządu.
Jak się zabezpieczyć przed odpowiedzialnością zanim dojdzie do sprawy?
Generalnie – płacić na czas zobowiązania. Oczywista oczywistość? Niestety, nie ma innego sposobu, aby zarząd mógł spać spokojnie ze 100% pewnością.
A jeśli już dojdzie do sprawy i sąd zasądzi od spółki zapłatę? Zrobić wszystko, aby ten wyrok wykonać. W przeciwnym razie przed wierzycielem droga wolna, aby o swoje upomnieć się od członków zarządu.
Wówczas istnieje realna groźba odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania, które zaciągnęła spółka.
Gdy któryś z wierzycieli już wytoczy „osobistą” sprawę, to generalnie na tym etapie członek zarządu jest winien dopóki nie wykaże swojej niewinności. Taka jest konstrukcja tego postępowania w polskim prawie.
Członek zarządu musi wykazać, że:
- we właściwym czasie został złożony wniosek o ogłoszenie upadłości lub zainicjowane postępowanie restrukturyzacyjne / układowe albo
- niezgłoszenie wniosku nastąpiło nie z jego winy, albo
- wierzyciel nie poniósł szkody.
Według przepisów prawa, jeśli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące, domniemuje się, że spółka jest niewypłacalna. Generalnie o złożeniu wniosku o upadłość „we właściwym czasie” mówimy przed upływem tego terminu.
Dodatkowo, zgodnie z przepisami, niewypłacalność (czyli obowiązek członków zarządu do wszczęcia postępowań upadłościowych / restrukturyzacyjnych) występuje również wtedy, gdy zobowiązania pieniężne spółki przekraczają wartość jej majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące. Warto mieć to z tyłu głowy, gdy spółka ma relatywnie duże obroty i duże koszty, a nie gromadzi majątku. Sama w sobie ta przesłanka nie doprowadzi do upadłości w przypadku regulowania zobowiązań, ale może być „gwoździem do trumny” członka zarządu, który będzie chciał się uwolnić od osobistej odpowiedzialności.
Odpowiedzialność wspólników za długi w spółce z o.o.
Na koniec dla porównania warto wspomnieć, że odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki z o.o. została w polskim prawie praktycznie wyłączona.
Wspólnik odpowiada jedynie majątkiem, który wniósł do spółki, czyli w momencie jego wniesienia do spółki odpowiedzialność wspólnika się kończy.
Ponieważ majątek wniesiony do spółki staje się jej własnością, negatywną konsekwencją dla wspólnika w wypadku utraty majątku lub niewypłacalności spółki będzie de facto brak możliwości ubiegania się o zwrot majątku w przypadku jej likwidacji.
Podstawy prawne
- Ustawa z 15.09.2000 Kodeks spółek handlowych
- Ustawa z 28.02.2003 Prawo upadłościowe
Źródło zdjęcia: Nataliya Vaitkevich @ Pexels.com
Jeśli zainteresował Cię ten temat i chcesz mieć dostęp do bezpłatnych materiałów dotyczących prowadzenia biznesu, napisz proszę krótki mail na adres kontakt@legelex.eu.
Jeśli chcesz na bieżąco otrzymywać informacje o nowych wzorach i aktualnościach prawnych, zapisz się na newsletter.
PRZECZYTAJ POWIĄZANY ARTYKUŁ:
5 pomysłów na korzystne skonstruowanie sp. z o.o.
Cześć! Nazywam się Magda Parzyszek. Jestem radcą prawnym.
Od kilkunastu lat doradzam przedsiębiorcom, jak bezpiecznie zakładać, rozwijać i przekształcać ich biznesy. Więcej dowiesz się w zakładce O mnie.
Jeśli chcesz na bieżąco dostawać wskazówki prawne dla biznesu, bezpłatne wzory i materiały, zapisz się na newsletter.