W dobie pandemii jeszcze bardziej na znaczeniu zyskało i tak coraz popularniejsze z roku na rok nabywanie towarów czy usług przez Internet. Jako konsument masz wtedy prawo odstąpienia od umowy. Co warto o nim wiedzieć?
Konsument to osoba, dokonująca transakcji prywatnej (czyli niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową), w której po drugiej stronie jest profesjonalista. Dotyczy to czynności wszelkiego kalibru – od zakupu butów, po zawarcie umowy kredytu hipotecznego na mieszkanie.
Umowa zawarta na odległość
Umowa zawarta na odległość to taka umowa, którą jako konsument zawierasz z przedsiębiorcą w określony sposób, na przykład przez telefon czy Internet, nie spotykając się z nim bezpośrednio. Najprostszym przykładem takiego zawarcia umowy może być dokonanie zakupu na jednym z popularnych platform sprzedażowych w Internecie, jak Allegro czy Zalando.
Umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa
Oprócz umowy zawartej na odległość jest jeszcze jedna kategoria – umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa, czyli taka, która jest zawarta przy jednoczesnej fizycznej obecności stron, ale w miejscu innym niż lokal, w którym Twój kontrahent prowadzi działalność. Dotyczy to m.in. zawarcia umowy podczas wizyty przedstawiciela handlowego u Ciebie w domu albo podczas wycieczki zorganizowanej przez przedsiębiorcę w celu promocji i sprzedaży towarów. Zasadniczo więc podstawowe kryterium stanowi tutaj bezpośrednia obecność stron, ale poza lokalem przedsiębiorstwa.
Prawo do odstąpienia od umowy
Prawo do namysłu. Jeśli jako konsument zawarłeś umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, masz prawo do odstąpienia od takiej umowy i to bez podawania przyczyny. Termin, w jakim możesz to zrobić, to 14 dni – określa się go „prawem do namysłu”. W tym celu musisz wysłać przedsiębiorcy oświadczenie o odstąpieniu od umowy – przed upływem tego terminu. O zachowaniu terminu decyduje data wysyłki, a nie data odbioru przez przedsiębiorcę. Można wysłać swoje oświadczenie np. za pośrednictwem nie poczty albo kuriera. Warto, by takie oświadczenie miało formę pisemną – to znaczy zawierało Twój odręczny podpis. Można je przygotować samemu lub skorzystać z formularza przygotowanego przez przedsiębiorcę, który często jest załączany do zamówienia. W przypadku oświadczeń składanych drogą elektroniczną, przedsiębiorca ma obowiązek potwierdzenia jego otrzymania.
Co ważne, jeśli przedsiębiorca nie poinformował Cię o uprawnieniu do odstąpienia od umowy, zamiast 14 dni masz na skorzystanie z niego 12 miesięcy. W sytuacji, gdy w tym czasie przedsiębiorca jednak przekaże Ci taką informację, masz od tej chwili 14 dni na złożenie oświadczenia.
Początek biegu terminu. Bieg terminów zależy od rodzaju towaru lub usługi, które nabyłeś od przedsiębiorcy. W przypadku pojedynczej rzeczy, termin biegnie od momentu jej otrzymania. Przy wielu rzeczach – od otrzymania ostatniej z nich, chyba, że ma to być dostawa towarów przez określony czas. Wówczas decyduje dostawa pierwszej rzeczy. W przypadku usług, termin biegnie od dnia zawarcia umowy.
Skutki odstąpienia od umowy. Skutkiem odstąpienia od umowy będzie stan, jakby nigdy jej nie zawarto. Oczywiście rodzi to konsekwencje tak po stronie konsumenta, jak i przedsiębiorcy. Ten pierwszy musi na własny koszt, niezwłocznie, ale nie później niż w terminie 14 dni od złożenia oświadczenia, zwrócić to, co uzyskał od przedsiębiorcy. Przedsiębiorca zaś ma 14 dni od momentu otrzymania oświadczenia na zwrot dokonanych przez konsumenta płatności, włączając w to pokrycie kosztów pierwotnej wysyłki towaru. Może jednak wstrzymać się ze zwrotem pieniędzy do czasu otrzymania towaru z powrotem lub dostarczenia przez konsumenta dowodu jego odesłania.
Konsument odpowiada dodatkowo wobec przedsiębiorcy za zmniejszenie wartości rzeczy, jeśli korzystał z niej w nieprawidłowy sposób. Co ciekawe, gdy przedsiębiorca nie poinformował Cię o prawie do odstąpienia od umowy, wówczas jako konsument nie odpowiadasz za zmniejszenie wartości rzeczy.
Wyjątki
Ustawa o prawach konsumenta przewiduje wyjątki, w których prawo do odstąpienia od umowy nie znajdzie zastosowania. To szeroki katalog, którego założenia przybliży Ci kilka przykładów. Mowa między innymi o sytuacjach, w których cena bądź wynagrodzenie zależą od wahań na rynku finansowym, albo o rzeczach wyprodukowanych według specyfikacji konsumenta czy takich, które mogą się szybko zepsuć lub mają krótki termin przydatności do użycia.
Szczególnie warto zwrócić uwagę na kwestię odstąpienia od umowy z zwrotu produktów oraz treści elektronicznych, takich jak e-booki, wszelkiego rodzaju kursy czy wydarzenia online – wykłady, webinary itp.
Konsument traci prawo do odstąpienia od umowy o świadczenie usług zawartej na odległość w przypadku, gdy usługa została wykonana za wyraźną zgodą konsumenta, o ile poinformowano go przed rozpoczęciem realizacji usługi, że po jej wykonaniu nie będzie już mógł odstąpić od umowy. Tyczy się to przede wszystkim wspomnianych kursów, wykładów czy webinarów.
Podobnie działa to w przypadku dostarczania treści cyfrowych, jak e-booki, ale też audiobooki, poradniki video i podobne. Jeśli realizacja usługi rozpoczęła się za wyraźną zgodą konsumenta przed upływem terminu na odstąpienie od umowy, o ile poinformowano go, że po jej wykonaniu nie będzie już mógł odstąpić od umowy. Tu znów trzeba mieć na względzie, iż nabywając przykładowego e-booka, nie można go zwrócić, bo sprzedający go przedsiębiorca nie posiada narzędzi do weryfikacji, czy e-book nie został skopiowany, zwielokrotniony albo na jakich urządzeniach go zapisano.W praktyce, aby wyłączyć prawo odstąpienia sprzedający stosuje checkbox przy formularzu zamówienia produktów lub treści elektronicznych, gdzie konsument jest informowany i zgadza się na wyłączenie prawa do odstąpienia od umowy po rozpoczęciu realizacji usługi.
Podstawy prawne
- Ustawa z 23.04.1964 Kodeks cywilny
- Ustawa z 30.05.2014 o prawach konsumenta
Żródło zdjęcia: https://pexels.com/
Jeśli zainteresował Cię ten temat i chcesz mieć dostęp do bezpłatnych materiałów dotyczących prowadzenia biznesu, napisz proszę krótki mail na adres kontakt@legelex.eu.
Jeśli chcesz na bieżąco otrzymywać informacje o nowych wzorach i aktualnościach prawnych, zapisz się na newsletter.
Cześć! Nazywam się Magda Parzyszek. Jestem radcą prawnym.
Od kilkunastu lat doradzam przedsiębiorcom, jak bezpiecznie zakładać, rozwijać i przekształcać ich biznesy. Więcej dowiesz się w zakładce O mnie.
Jeśli chcesz na bieżąco dostawać wskazówki prawne dla biznesu, bezpłatne wzory i materiały, zapisz się na newsletter.